Rác thải nhựa hiện là một trong những vấn nạn liên quan đến ô nhiễm môi trường. Những con số đáng báo động về tình trạng rác thải nhựa đã cho thấy đây thực sự nó là một vấn đề cần được quan tâm và xử lý.
Vậy thì rác thải nhựa là gì?. Để giải đáp các thắc mắc này, hãy cùng với sansosanh.com tìm hiểu thông qua nội dung của bài viết ngay sau đây.
Tóm tắt
Tìm hiểu khái niệm rác thải nhựa là gì?
Trước khi đi vào tìm hiểu rác thải nhựa là gì thì chúng ta cần nắm được những định nghĩa về rác và nhựa.
Rác thải là gì?
Rác thải là thứ xuất hiện ở xung quanh chúng ta nhưng ít ai biết được chính xác rác là gì? Cụ thể rác thải hay chất thải chính là những chất, các vật mà con người chúng ta không sử dụng nữa rồi thải ra bên ngoài môi trường sống. Điển hình trong đó là đồ ăn thừa, túi nilon, chai lọ, phế liệu, nội thất hỏng hóc,...
Nhựa là gì?
Nhựa (hay chất dẻo) tiếng Anh gọi là plastic chính là các hợp chất cao phân tử. Chúng thường được dùng để làm các nguyên liệu sản xuất ra nhiều loại vật liệu nhựa khác nhau nhằm phục vụ đời sống sinh hoạt hàng ngày của con người như: Bàn, ghế, áo mưa, túi nilon, chai lọ, cốc, đĩa, bát, ống dẫn điện, nhựa tổng hợp,…
Và cả những sản phẩm công nghiệp hiện đại ứng dụng trong quy trình sản xuất, xuất nhập khẩu.
Vậy chất thải nhựa là gì?
Chất thải nhựa là những sản phẩm được làm từ nhựa đã qua sử dụng hoặc không còn dùng đến nữa và bị con người mang đi bỏ. Một số rác thải nhựa mà chúng ta thường gặp trong đời sống như là túi nhựa, túi nilon, chai nhựa, cốc nhựa hay ống hút nhựa,…
Đặc trưng lớn nhất của loại rác thải này chính là có thời gian phân hủy vô cùng lâu, một số loại sẽ phải tốn mất vài trăm năm đến vài ngàn năm thì mới có thể phân hủy hoàn toàn.
Tác hại rác thải nhựa gây ra cho đời sống con người là gì?
Đối với môi trường nói chung
Chúng ta không thể phủ nhận độ tiện dụng mà đồ nhựa mang lại cho cuộc sống con người nên chúng đã và đang hiện diện ở mọi nơi. Từ những vật dụng nhỏ bé dùng hàng ngày như: ống hút, hộp đựng thực phẩm, túi nilon, bút,...
Thế nhưng, đằng sau sự tiện dụng ấy chính là mối nguy hại tiềm ẩn cho cả thế giới loài người.
Do tính chất khó phân hủy nên ngay cả khi đã được thu gom và đưa đi chôn lấp vào đất thì chúng vẫn tồn tại hàng trăm năm làm thay đổi những tính chất vật lý bên trong đất.
Đồng thời gây ô nhiễm cho môi trường đất, làm đất không thể giữ được nước dẫn đến tình trạng bị xói mòn, thiếu dinh dưỡng và oxy, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của cây trồng.
Đặc biệt, nếu như không xử lý rác thải đúng cách, ví dụ như đốt nhựa không đúng các quy chuẩn còn là nguy cơ gây ra ô nhiễm môi trường không khí, tạo thành hiệu ứng nhà kính và làm ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống con người và các sinh vật sống.
Đối với các loài sinh vật biển
Việc xả rác thải nhựa tràn lan trên biển cũng gây ra hiện tượng "ô nhiễm trắng" và làm ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng đến các loài thủy, hải sản. Cụ thể, đã có gần 300 loài sinh vật biển bị vướng, mắc hay ăn phải những mảnh rác thải nhựa trên biển, làm phá hủy tế bào, tác động xấu tới hệ tiêu hóa của chúng… hoặc làm tắc khí quản gây ngạt thở.
Việc trong các sinh vật biển chứa nhiều mảnh vi nhựa các rác thải nhựa trôi nổi trên biển cũng là nguyên nhân chính gây ra phá huỷ hay suy giảm đa dạng sinh học đồng thời làm thay đổi cấu trúc, thành phần của hệ sinh thái biển.
Đối với sự sống của con người
- Rác thải nhựa bị thải ra bên ngoài môi trường hoặc bị chôn lấp, theo thời gian sẽ dần phân rã thành những mảnh nhựa với nhiều kích cỡ khác nhau như: micro, pico, nano,... Từ đây, những mảnh vi nhựa này sẽ lẫn vào trong đất, môi trường và không khí... khiến cho những loài sinh vật biển hay chính con người ăn phải, đưa chúng vào bên trong cơ thể đe dọa đến sức khỏe.
- Còn riêng với những loại rác thải nhựa cần đốt để xử lý, sẽ sinh ra các loại khí độc hại gồm có: khí furan, dioxin… làm ảnh hưởng rất lớn đến tuyến nội tiết, giảm thiểu khả năng miễn dịch, thậm chí là gây ra căn bệnh ung thư.
- Trong một số loại túi nilon hiện nay còn có thể lẫn cả lưu huỳnh, dầu hỏa nguyên chất... Chính vì thế khi đốt cháy gặp phải hơi nước sẽ tạo thành axit sunfuric gây ra những cơn mưa axit vô cùng nguy hiểm đối với sức khỏe con người và các loài sinh vật.
- Hiện nay còn có rất nhiều các loại sản phẩm nhựa kém chất lượng được sản xuất với số lượng lớn, trong quá trình sử dụng sản sinh ra BPA là 1 chất độc hại và gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm ở người như là vô sinh, tiểu đường thậm chí gây ung thư…
Hiện trạng rác thải nhựa ở Việt Nam giờ ra sao?
Thực trạng chung
Thực trạng rác thải nhựa tại nước ta đang ở mức báo động. Hàng năm Việt Nam thải ra môi trường tới 1,8 triệu tấn nhựa với 730,000 tấn rác nhựa, xếp thứ tư trong danh sách những quốc gia xả rác nhiều nhất trên thế giới (theo số liệu từ đại diện của FAO).
Theo kết quả đánh giá từ Bộ tài nguyên và Môi trường thì lượng chất thải nhựa và túi nilon đang ở mức khá cao (chiếm từ 8 đến 12% trong chất thải rắn sinh hoạt). Tính bình quân mỗi tháng, mỗi hộ gia đình sẽ dùng và thải ra khoảng 1kg túi nilon.
Đặc biệt, nếu chỉ tính riêng hai trung tâm kinh tế lớn hiện nay là Hà Nội và Hồ Chí Minh thì đã thải ra môi trường khoảng 80 tấn nhựa mỗi ngày.
Mặc dù tình trạng xả rác thải nhựa ở Việt Nam đang có những diễn biến theo chiều hướng xấu đi nhưng việc phân loại, thu hồi cũng như xây dựng hệ thống xử lý rác thải tại nước ta vẫn còn vẫn nhiều hạn chế.
Thực trạng rác thải nhựa từ ngành y tế
Theo thống kê không chính thức từ Bộ y tế thì có đến 5% rác thải y tế là rác thải bằng nhựa. Mỗi ngày, có khoảng 22 tấn chất thải nhựa sẽ được thải ra từ những hoạt động y tế. Thông qua các quy trình khám, chữa bệnh cùng những hoạt động sinh hoạt của nhân viên y tế, người bệnh, người nhà bệnh nhân,…. Các vật dụng như bao bì, trang thiết bị, vật liệu,… cũng phát sinh nhiều rác thải nhựa.
Thực trạng chất thải nhựa trong chăn nuôi
Trong ngành chăn nuôi, chất thải nhựa sẽ được thải ra từ ống dẫn nước trong hệ thống chuồng trại hay hệ thống thu gom nước thải. Thường sẽ là các bao bì đựng thức ăn hoặc chai lọ thuốc thú y. Chỉ tính riêng trong ngành sữa đã có hơn 8 tỷ ống hút nhựa được tiêu thụ và thải ra môi trường mỗi năm.
Những biện pháp nhằm hạn chế rác thải nhựa hiệu quả
Việc xử lý triệt để rác thải nhựa có lẽ là bài toán không thể có lời giải. Tuy nhiên, nếu mỗi cá nhân và tổ chức hiểu rõ tác hại mà nó mang lại và có ý thức hơn trong việc xả thải nhựa thì môi trường sống của chúng ta cũng sẽ được cải thiện hơn.
Sau đây là một số cách giúp giảm rác thải nhựa đơn giản nhưng rất hiệu quả mà bạn nên tham khảo:
Đối với từng cá nhân, hộ gia đình
- Tái sử dụng lại các loại chai lọ trong sinh hoạt hàng ngày.
- Sử dụng các dụng cụ để ăn uống (bát, đũa, thìa, muỗng) bằng gỗ hoặc sứ thay vì nhựa.
- Hạn chế việc sử dụng túi nilon nếu không quá cần thiết.
- Sử dụng bình thủy tinh để đựng nước thay cho chai nhựa.
- Vứt rác đúng nơi quy định, không vứt rác bừa bãi ra ngoài môi trường, chủ động phân loại rác thải theo hướng dẫn.
- Hạn chế tối đa việc sử dụng các loại đồ nhựa một lần.
- Dùng túi vải hoặc túi tái chế nhiều lần để đi chợ.
Với các cấp chính quyền cũng như doanh nghiệp
- Đẩy mạnh việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong cộng đồng cũng như tác hại khi sử dụng túi nilon và đồ nhựa quá mức cần thiết.
- Vận động người dân tham gia chương trình “nói không với túi nilon”, vứt rác đúng nơi quy định và chủ động phân loại rác tại nguồn.
- Phối kết hợp cùng với các nhà máy xử lý chất thải nhằm tăng cường các hoạt động thúc đẩy ý thức người dân như: đổi rác nhựa lấy các đồ dùng khác như cây cảnh, đồ ăn, mũ bảo hiểm… để tiện thu gom, phân loại cũng như tái chế rác thải nhựa.
- Tăng thuế và cấp phép chặt chẽ với những hệ thống kiểm soát chặt chẽ việc sản xuất sản phẩm làm từ nhựa.
- Nói không với việc nhập khẩu rác thải nhựa từ nước ngoài về để tái sử dụng.
- Lắp đặt những hệ thống xử lý nước thải với công nghệ hiện đại trước khi thải ra môi trường.
Có thể bạn quan tâm:
- Sinh quyển là gì? Đặc điểm và vai trò của sinh quyển với trái đất
- Ý thức là gì? Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức
Mong rằng, với bài viết trên chúng tôi đã giúp bạn đọc hiểu được rác thải nhựa là gì, thực trạng tại Việt Nam cũng như tác hại của nó. Mỗi chúng ta hãy cùng chung tay bảo vệ môi trường để xây dựng một hành tinh xanh, sạch và đẹp hơn nhé.
