Sử thi là gì? Đây là một thể loại văn học mà nhân vật trung tâm là những anh hùng, tráng sĩ đại diện cho một cộng đồng cụ thể. Để hiểu rõ hơn về khái niệm, đặc trưng và cách phân loại sử thi, xin mời các bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi!
Tóm tắt
Sử thi là gì?
Sử thi là các tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, kể về một hay nhiều biến cố lớn diễn ra trong đời sống cộng đồng dân cư thời đại cổ. Nhân vật trung tâm của sử thi là những anh hùng, tráng sĩ, dũng sĩ đại diện cho một thế giới. Thể loại này thường sử dụng ngôn ngữ có nhịp điệu, có vần và xây dựng hình tượng nghệ thuật hào hùng, hoành tráng.
Sử thi là gì?
Sử thi tồn tại chủ yếu trong đời sống của các dân tộc thiểu số. Nó xuất hiện với tư cách là một tác phẩm nghệ thuật; một pho tượng lịch sử và là cuốn bách khoa toàn thư của dân tộc đó. Vì vậy, những tác phẩm sử thi được lưu truyền qua nhiều thế hệ; trở thành những bài học, tấm gương sáng cho các thế hệ sau học hỏi và noi theo.
Khuynh hướng sử thi là gì?
Khuynh hướng sử thi hay còn gọi là tính sử thi. Đó là những sự kiện, những vấn đề, biến cố to lớn, có ý nghĩa sống còn với cả dân tộc; ca ngợi những chiến sĩ yêu nước, các vị anh hùng dân tộc,....
Những tác phẩm mang khuynh hướng sử thi là những tác phẩm đề cập đến những đề tài mang tính dân tộc và có ý nghĩa lịch sử sâu sắc. Nhân vật trung tâm của tác phẩm đó đại diện cho khát vọng, lý tưởng sống, luôn hướng đến chính nghĩa, tin tưởng vào tương lai tươi sáng của dân tộc và số phận của họ gắn kết với số phận của cả cộng đồng. Họ hội tụ đầy đủ những tính cách, phẩm chất tốt đẹp của một tập thể hoặc một cộng đồng.
Một số tác phẩm mang tính sử thi: Tây Tiến, Việt Bắc, Đất nước, Rừng xà nu,...
Đặc điểm của sử thi là gì?
Đặc điểm, đặc trưng của sử thi được thể hiện qua những khía cạnh:
- Về nội dung: Có phạm vi rộng lớn, thường kể về những sự kiện quan trọng của quá khứ, gắn liền với cuộc sống của cả cộng đồng.
- Nghệ thuật: Kết hợp văn xuôi và văn vần, thường sử dụng yếu tố thành ngữ, tục ngữ, ngôn ngữ có vần, nhịp điệu và các hình thức nghệ thuật ngôn ngữ dân gian.
- Nhân vật: Đó là các anh hùng với nhiều phẩm chất cao quý như dũng cảm, sẵn sàng chiến đấu chống lại kẻ thù, chinh phục thiên nhiên. Họ là hiện thân của ý chí, sức mạnh của cả cộng đồng.
Những đặc trưng của sử thi
Phân loại sử thi
Sử thi được chia thành 2 loại:
- Sử thi thần thoại: Kể về quá trình hình thành của thế giới, muôn loài, các dân tộc,... với các tác phẩm tiêu biểu như: cây nêu thần, để đất đẻ nước,...
- Sử thi anh hùng: Kể về cuộc đời, sự nghiệp của các anh hùng dân tộc. Họ có thể là những người nông dân bình thường nhưng hội tụ đầy đủ các phẩm cao đẹp như dũng cảm, tinh thần trượng nghĩa, hết lòng vì người dân. Một số tác phẩm sử thi tiêu biểu như: Đăm Noi, Đăm Săn, Khinh Dú, Đăm Di,...
Tìm hiểu về một số tác phẩm sử thi tiêu biểu
Đăm Săn
Đây là một trong những phẩm sử thi nổi tiếng của dân tộc người Ê - Đê (Tây Nguyên). Do sự can thiệp của Trời mà Đăm Săn buộc phải tuân thủ theo tục hôn nhân nối dây của đồng bào nơi đây. Chàng lấy 2 chị em Hơ Nhị và Hơ Bhị về làm vợ.
Do tính cách ngoan cố và không chịu khuất phục, Đăm Săn đã chặt cây smuk - cây sinh ra hai người vợ của mình. Vì vậy, Hơ Nhị và Bhị đã chết. Sau khi khi vợ chết, chàng đã rất đau buồn và xin thần linh cho vợ mình sống lại.
Trong toàn bộ tác phẩm, Đăm Săn đã lập nên nhiều kỳ tích. Trong đó phải kể đến cuộc chiến đánh thắng 2 tù trưởng Mtao Mxây và Mtao Grư - hai người đã từng cướp vợ của chàng.
Sử thi Đăm Săn không chỉ thể hiện nét đẹp trong văn hóa - lịch sử của đồng bào dân tộc Tây Nguyên mà còn là tinh thần quật cường của người dân làng.
Sử thi Đăm Săn
Con cháu Mon Mân
Đây cũng là một tác phẩm sử thi Việt Nam rất đáng để đọc. Nội dung của bộ sử thi này chủ yếu kể về sự ra đời của con người và thế giới. Đồng thời cũng ca ngợi những con người đã sáng lập ra đất nước, đánh đuổi kẻ thù xâm lược.
Đẻ đất đẻ nước
Đây là sử thi của dân tộc Mường, sinh sống chủ yếu ở tỉnh Hòa Bình và Thanh Hóa. Bộ sử thi này kể về các sự việc ở trần gian bắt đầu từ khi vũ trụ được hình thành cho đến lúc cuộc sống của bản Mường dần ổn định. “Đẻ đất đẻ nước” là hệ thống các truyền thuyết và thần thoại của dân tộc Mường; có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống tinh thần của họ.
Sử thi là một thể loại văn học mang tầm vóc đồ sộ; thể hiện rõ nét về đời sống văn hóa và đời sống tinh thần của người dân. Mong rằng qua bài viết trên sẽ giúp các bạn hiểu rõ sử thi là gì hơn nhé!
