Truyện ngụ ngôn là thể loại văn học dân gian mà chúng ta đã được học trong chương trình ngữ văn lớp 6 và lớp 10. Vậy giờ bạn có còn nhớ truyện ngụ ngôn là gì? Ý nghĩa của loại truyện này với cuộc sống ra sao? Chúng ta hãy đi tìm hiểu lại nhé!
Tóm tắt
Truyện ngụ ngôn là gì?
Truyện ngụ ngôn là các câu truyện kể dân gian được thể hiện qua thể loại văn xuôi hoặc thơ về một đồ vật, cây cối, loài vật… như một phép ẩn dụ triết lý hoặc là luận lý.
Hoặc nói một cách khác, ngụ ngôn chính là những câu chuyện mà con người nói bóng gió chuyện đời, chuyện người nhằm nêu lên luân lý.
Một vài câu truyện ngụ ngôn nổi tiếng có thể kể đến của Việt Nam đó là: Ếch ngồi đáy giếng, thầy bói xem voi, thỏ và rùa, đẽo cày giữa đường, đeo lục lạc cho mèo…
Truyện ngụ ngôn là gì?
Cùng là một thể loại nhưng ở mỗi khu vực, mỗi quốc gia sẽ có những tên gọi khác nhau, mỗi nơi cũng sẽ có những điểm khác biệt. Ở Nga truyện ngụ ngôn được gọi là basnia, ở Pháp truyện ngụ ngôn được gọi là Fable.
Truyện ngụ ngôn có thể kể như truyện cổ tích hoặc như một giai thoại. Điều này do phụ thuộc vào giọng văn, cảm xúc của người đọc với câu chuyện đó.
Lịch sử truyện ngụ ngôn
Truyện ngụ ngôn xuất hiện rất sớm, từ trước công nguyên trong kho tàng văn hóa các dân tộc của Trung Hoa, Ai Cập, Hy Lạp, Ấn độ… Xa hơn nữa là các truyện gắn với một nửa truyền thuyết do Ezop sáng tác. Những sáng tác này còn ảnh hưởng đến cả một vùng phương Tây và trung đông.
Nhưng trong đó, truyện ngụ ngôn của Trung Quốc là gần với truyện ngụ ngôn ở Việt Nam nhất. Ở Việt Nam, truyện ngụ ngôn dân gian tồn tại từ rất lâu và nhiều truyện đã trở thành điển cố văn học.
Đặc điểm truyện ngụ ngôn
Trong suốt lịch sử phát triển của nhân loại cho đến nay, truyện ngụ ngôn vẫn không thay đổi. Cho dù là tính chất, ý nghĩa hay đối tượng. Nó vẫn là một kiểu truyện trào phúng bằng văn xuôi, bằng thơ hoặc bằng văn vần mang tính chất giáo dục con người về mặt đạo đức.
Tuy nội dung có thể là một việc chế giễu hài hước nào đó nhưng nó lại chứa một điểm tiêu cực của xã hội bên trong đó. Đa số tất cả mọi thói xấu của con người, các nhược điểm đều được ví von qua các hình tượng con vật, con thú, gia súc... Ví dụ như thỏ thường nhút nhát, hổ thường khỏe mạnh hung hãn, cáo thường đi với sự ranh mãnh…
Truyện ngụ ngôn thường ngắn gọn và xúc tích
Tuy truyện ngụ ngôn thường ngắn gọn xúc tích nhưng lại chứa đựng nhiều hàm súc, giàu sức biểu hiện và bộc lộ ra được bản chất của đối tượng.
Truyện ngụ ngôn không chỉ có ý nghĩa giáo dục và đạo đức, mà nó còn ít nhiều có thêm ý nghĩa triết lý về nhận thức luận hoặc là chính trị. Ví dụ truyện ngụ ngôn của Ezop của La Fontaine hoặc các truyện ngụ ngôn trong Luận ngữ, trong Trang tử, truyện ngụ ngôn của Liễu Tông Nguyên…
Ý nghĩa của truyện ngụ ngôn
Truyện ngụ ngôn được xây dựng với mục đích nêu lên các bài học về triết lý nhân sinh. Ngay tên gọi của nó đã thể hiện ra được đặc trưng, ý nghĩa của mình. Ngôn là lời nói, ngôn ngữ. Ngụ có nghĩa là gửi vào, hàm ý là ẩn đằng sau.
Truyện ngụ ngôn thường lấy câu chuyện về loài vật để nói đến con người. Hoặc những câu chuyện trong thực tế để giáo dục và khuyên răn con người.
Cấu trúc của truyện ngụ ngôn
Truyện Thầy bói xem voi
Hầu hết các tác phẩm truyện ngụ ngôn đều được chia làm hai phần như sau:
Phần thứ nhất: Thường diễn đạt một hiện tượng hoặc một nhân vật, sự kiện gây cười. Ví dụ trong câu truyện ngụ ngôn “thầy bói xem voi”, ở phần đầu mỗi nhân vật đều mô tả con voi theo một cách hoàn toàn khác nhau, mang đến tiếng cười cho độc giả.
Phần thứ hai: Phần này là các bài học lý lẽ, bài học đạo đức, phải trái được ẩn chứa đằng sau cốt truyện. Ví dụ trong phần sau của truyện ngụ ngôn “thầy bói xem voi”, người đọc có thể rút ra được bài học đạo đức lớn, đó là phải nhìn vào sự vật, sự việc một cách tổng thể. Ngoài ra phải biết lắng nghe và biết nhìn nhận sự vật, sự việc ở vị trí của người khác để hiểu rõ một sự vật sự việc nào đó
Trên đây là những kiến thức liên quan đến truyện ngụ ngôn, mong rằng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ ý nghĩa, đặc điểm cũng như lịch sử của truyện ngụ ngôn.
