Ô nhiễm môi trường là vấn nạn nhức nhối của toàn thế giới chứ không của riêng quốc gia nào. Vậy ô nhiễm môi trường là gì? Nguyên nhân, tác hại và biện pháp phòng chống ô nhiễm môi trường là gì? Xin mời các bạn cùng theo dõi những thông tin chia sẻ bên dưới nhé!
Tóm tắt
Ô nhiễm môi trường là gì?
Khái niệm ô nhiễm môi trường là gì đã được nhiều ngành khoa học định nghĩa. Dưới góc độ sinh học, ô nhiễm môi trường là tình trạng biến đổi các tính chất hóa học, vật lý, sinh học của môi trường theo chiều hướng tiêu cực, ngày càng tồi tệ hơn.
Dưới góc độ kinh tế, ô nhiễm môi trường là sự thay đổi không có lợi cho môi trường, gây ra nhiều tác hại đến sức khỏe con người và các loài sinh vật sống trên Trái Đất.
Định nghĩa về ô nhiễm môi trường
Dưới góc độ pháp lý, ô nhiễm môi trường là hiện tượng biến đổi các thành phần môi trường, không phù hợp với tiêu chuẩn môi trường và gây nên nhiều ảnh hưởng xấu đến con người.
Như vậy, có thể hiểu đơn giản ô nhiễm môi trường là sự biến đổi các thành phần của môi trường theo chiều hướng xấu, gây ra nhiều ảnh hướng đến con người và sinh vật.
Trong tiếng Anh, ô nhiễm môi trường được viết là Environmental pollution.
Phân loại ô nhiễm môi trường
Ô nhiễm môi trường được chia thành các loại sau:
Ô nhiễm môi trường đất
- Đây là hậu quả do các hoạt động của con người gây ảnh hưởng đến các quần xã sống trong môi trường đất.
- Nguyên nhân ô nhiễm môi trường đất là do: sự gia tăng dân số nhanh chóng, ảnh hưởng của hoạt động công nghiệp hóa - hiện đại hóa,... làm giảm chất lượng đất.
Ô nhiễm môi trường nước
- Đây là sự biến đổi các tính chất hóa học, vật lý của nước theo chiều hướng tiêu cực, gây ảnh hưởng đến con người và nhiều sinh vật khác.
- Nguyên nhân: Do các loại hóa chất, chất thải từ nhà máy, thuốc hóa học dư thừa trên cánh đồng, nước thải sinh hoạt không được xử lý đã xả trực tiếp ra môi trường, sự cố tràn dầu,....
Sự cố tràn dầu khiến môi trường nước bị ô nhiễm trầm trọng và gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm
Ô nhiễm môi trường không khí
- Đây là hiện tượng không khí bị bẩn, chứa nhiều chất độc hại gây mùi khó chịu và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người.
- Nguyên nhân: Do khí thải từ các phương tiện giao thông, hoạt động sản xuất thường ngày của con người,...
Các loại ô nhiễm môi trường khác
- Ô nhiễm phóng xạ
- Ô nhiễm tiếng ồn
- Ô nhiễm ánh sáng
- Ô nhiễm điện từ trường.
Nguyên nhân ô nhiễm môi trường là gì?
Do yếu tố tự nhiên
Một số hiện tượng tự nhiên cũng gây tác động không nhỏ đến môi trường, đó là:
- Sạt lở đất, bùn đất hòa vào nguồn nước,... làm giảm chất lượng nước.
- Sự hòa tan của nhiều loại muối khoáng trong tự nhiên do tác động của thiên nhiên làm ô nhiễm môi trường nước.
- Xác sinh vật bị phân hủy, ngấm nước đất và lâu dần sẽ chạm đến mạch nước ngầm. Hoặc xác sinh vật trôi nổi cũng gây ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước.
- Khói bụi do hoạt động phun trào của núi lửa gây ảnh hưởng đến môi trường không khí.
- Đất bị nhiễm mặn, nhiễm phèn.
Do tác nhân con người
Con người là nguyên nhân chủ yếu làm cho môi trường ngày càng ô nhiễm trầm trọng. Đó là:
- Hoạt động sinh hoạt thường ngày của con người gây ảnh hưởng đến môi trường. Ví dụ, mỗi ngày chúng ta sử dụng rất nhiều nước cho nhiều hoạt động khác nhau như tắm rửa, vệ sinh,.... gây ô nhiễm nguồn nước. Hay hoạt động đun nấu, đốt rác,... của chúng ta cũng gây ảnh hưởng đến môi trường không khí.
- Chất thải nông nghiệp gây ô nhiễm môi trường: Chất thải từ phân, hóa chất, phân bón hóa học,... được được xử lý cẩn thận có thể gây ô nhiễm nguồn nước.
- Chất thải công nghiệp: Các hoạt động công nghiệp thúc đẩy sự phát triển về kinh tế của một quốc gia. Tuy nhiên, lượng chất thải thải ra nhiều, không được xử lý cẩn thận sẽ tạo ra nhiều gánh nặng cho môi trường.
Do các phương tiện giao thông
Hầu hết các phương tiện giao thông hiện nay đều sử dụng xăng, dầu diesel vận hành. Khi hoạt động, động cơ đốt cháy nhiên liệu sẽ sinh ra nhiều khí độc như: CO2, Benzen,... làm môi trường bị ô nhiễm và đe dọa sức khỏe con người.
Khói bụi do các phương tiện giao thông thải ra khiến môi trường bị ảnh hưởng
Do chất thải tại các xí nghiệp, nhà máy
Chi phí đầu tư trang thiết bị xử lý chất thải vô cùng lớn nên rất ít công ty có khả năng xử lý toàn bộ rác thải. Phần lớn, chất thải sẽ được đưa ra môi trường tự nhiên.
Do thuốc bảo vệ thực vật
Người nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật với hàm lượng lớn sẽ gây ô nhiễm môi trường đất và nước. Bên cạnh đó, vỏ thuốc, chai lọ, không vứt đúng nơi quy định; lượng hóa chất tồn dư sẽ gây ảnh hưởng đến mạch nước ngầm.
Do hiện tượng phóng xạ
Các vụ nổ nhà máy hạt nhân, chiến tranh, quá trình phân rã phóng xạ,... đều là những nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường.
Các biểu hiện của ô nhiễm môi trường là gì?
Ô nhiễm môi trường đã dẫn đến nhiều hiện tượng kỳ lạ xảy ra trong cuộc sống chúng ta như:
- Trái đất nóng lên
- Nước biển dâng cao làm cho đất liền thị xâm nhập, thu hẹp diện tích đất liền.
- Hiện tượng băng tan ở hai cực
- Sạt lở đất xảy ra nhiều hơn.
- Nắng mưa thất thường, thời tiết có thể quá nóng hoặc quá lạnh.
- Sâu bệnh tàn phá mùa màng ngày càng nhiều và khó điều trị.
- Nguồn nước sạch khan hiếm
- Thủng tầng ozon
- Hiệu ứng nhà kính
- Hạn hán, lũ lụt xảy ra nhiều hơn và ngày càng nguy hiểm
- Xuất hiện nhiều căn bệnh, dịch bệnh nguy hiểm.
Hiện tượng mưa axit
Tác hại của ô nhiễm môi trường là gì?
Thực trạng ô nhiễm môi trường ngày càng diễn biến trầm trọng và gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm. Cụ thể như sau:
Đối với hệ sinh thái
Ô nhiễm môi trường gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái. Điển hình như ô nhiễm không khí dẫn đến hiện tượng mưa axit, gây ảnh hưởng đến chất lượng đất, hủy diệt các khu rừng, làm tăng kích thước các lỗ thủng tầng ozon,...
Đất đai bị ô nhiễm trở nên cằn cỗi, thiếu chất dinh dưỡng, cây trồng không thể phát triển được. Điều này gây ảnh hưởng đến nhiều cơ thể sống khác trong chuỗi thức ăn.
Nhiều loại động vật có thể xâm lấn môi trường sống của các sinh vật khác, làm giảm sự đa dạng sinh học.
Đối với con người
- Sức khỏe bị giảm sút trầm trọng, thường xuyên xuất hiện các triệu chứng như: đau đầu, khó chịu, đau nhức cơ thể, mệt mỏi,...
- Xuất hiện nhiều căn bệnh nguy hiểm như: tiêu chảy, viêm gan, dịch tả, thiếu máu, ung thư,...
Đối với hoạt động kinh tế
- Ô nhiễm môi trường khiến cho chất lượng nông sản, thủy - hải sản kém, không thể tiêu thụ hoặc xuất khẩu sang các quốc gia khác.
- Cản trở ngành du lịch phát triểm.
- Chi phí xử lý ô nhiễm môi trường quá lớn, gây ảnh hưởng đến ngân sách quốc gia.
Cách khắc phục ô nhiễm môi trường
Ô nhiễm môi trường không thể được khắc phục một sớm, một chiều mà cần phải có thời gian và quá trình cụ thể. Các biện pháp bảo vệ môi trường cần được áp dụng là:
- Tuyên truyền, nâng cao ý thức cho người dân về việc bảo vệ môi trường, không xả rác bừa bãi, tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
- Hoàn thiện hệ thống pháp luật bảo vệ môi trường và xử lý chất thải hợp lý với từng loại chất thải. Cần phải có hình thức xử lý nghiêm khắc về hình sự và hành chính để răn đe các đối tượng vi phạm.
- Các nhà máy, xí nghiệp và khu công nghiệp cần phải có hệ thống xử lý nước thải, chất thải theo tiêu chuẩn quốc tế và chịu sự giám sát của các đơn vị chuyên trách.
- Xây dựng các nhà vệ sinh công cộng, bổ sung thêm các thùng rác thải tại các khu dân cư, điểm du lịch,...
- Không xây dựng bệnh viện, khu vực xử lý rác thải, cơ sở sản xuất,... trong hành lang bảo vệ mạch nước ngầm.
- Sử dụng các biện pháp vi sinh thay vì các hóa chất tẩy rửa độc hại khi giải quyết tình trạng tắc nghẽn cống thoát nước.
- Giảm thiểu sử dụng các loại thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật.
- Hạn chế dùng túi nilon, cốc, bát,... hay bất kỳ đồ dùng 1 lần.
- Nâng cao trình độ nghiệp vụ, kiến thức chuyên môn cho đội ngũ nhân viên phụ trách công tác môi trường.
- Đầu tư các trang bị kỹ thuật hiện đại phục vụ cho hoạt động xử lý rác thải, nước thải
- Dùng các nguồn năng lượng thân thiện và an toàn với môi trường.
- Thường xuyên tổ chức các buổi thanh tra, giám sát môi trường.
- Trồng nhiều cây xanh để phủ xanh đất trống, đồi trọc, trồng rừng phòng hộ,...
Các biện pháp bảo vệ môi trường
Hy vọng qua bài viết trên sẽ giúp quý bạn đọc hiểu rõ ô nhiễm môi trường là gì; nguyên nhân, tác hại cũng như các biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường. Việc bảo vệ môi trường không là nhiệm vụ riêng của bất kỳ quốc gia mà của tất cả mọi người trên thế giới. Hãy cùng nhau chung tay để giữ gìn, bảo vệ môi trường vì tương lai của chính chúng ta!
